Voor iedereen die hulp nodig heeft op de arbeidsmarkt, waren er tot voor kort veel verschillende wetten beschikbaar. Te denken valt aan werklozen, mensen met een handicap en mensen die voor een deel arbeidsongeschikt zijn geraakt. Sinds 1 januari 2015 zijn al deze wetten samengevoegd tot de Participatiewet. De Participatiewet is bedoeld is om zoveel mogelijk mensen, al dan niet met een beperking, aan het werk te laten komen. Voor zij die weinig of geen inkomen en vermogen hebben, wordt bijstand verleend.
Gemeentelijke bevoegdheid
Iedere gemeente draagt de verantwoordelijkheid om ondersteuning te bieden aan mensen die wel willen werken, maar die dit om een of andere reden niet of voor een gedeelte niet kunnen. Doel is hierbij om mensen via een zo kort mogelijke weg naar een betaalde baan te leiden. En om mensen zo kort mogelijk afhankelijk te laten zijn van bijstand. Ook kan de gemeente zorg dragen voor aanvullende financiering van personen die wel betaald werk hebben, maar hier onvoldoende aan hebben om van rond te komen.
Samenwerking
In het kader van een sociaal akkoord, heeft de Nederlandse regering met werkgevers afgesproken zich de komende jaren sterker in te zetten voor mensen die achtergesteld zijn op de arbeidsmarkt. Tussen 2014 en 2026 ligt het streven om 25.000 banen te creëren bij overheid en om 100.000 banen te creëren bij andere werkgevers dan de overheid. Jaarlijks wordt er beoordeeld of de banengroei in ons land lijn houdt met de zogenaamde baanafspraken die gemaakt zijn in het sociaal akkoord.
Kaders van de wet
Om de gemeenten van dienst te zijn de Participatiewet zo goed mogelijk uit te voeren, biedt de overheid hulp om de kaders van de wet te definiëren. Voor mensen met een beperking wordt gekeken naar subsidie van de loonkosten, om te voorkomen dat deze mensen bij fulltime werken niet het minimumloon verdienen. Ook zijn er rechten en richtlijnen gedefinieerd aan de hoogtes van uitkeringen. Voor sommige mensen is bijzondere bijstand noodzakelijk. Bovendien omschrijft de Participatiewet de rechten en plichten van alle deelnemers; zowel voor de gemeente als voor de mensen die onder de wet vallen.
Jongeren
Voor jongeren met een handicap bestond er lange tijd de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten. Dat was de Wajong. Ook de Wajong is voor een groot deel onder de Participatiewet komen te vallen. Voor een deel van deze jongeren is echter een gedeelte afgebakend gebleven. Dit betreffen jonggehandicapten wiens vermogen tot betaald werken voor lange tijd beperkt is.